Mamo, Tato posłuchaj jak mówię !!!

 

To, jak dziecko mówi, wpływa na psychiczne i społeczne jego przystosowanie,
na osiągnięcia szkolne, umożliwia samoocenę, pozwala oddziaływać na myśli i uczucia otaczających go ludzi. Jeżeli proces rozwoju mowy przebiega prawidłowo wówczas dziecko prawidłowo formułuje swoje myśli, jego mowa jest zrozumiała nie tylko dla jego najbliższego otoczenia. Brak pełnej sprawności w posługiwaniu się mową zaowocuje trudnościami w czytaniu, pisaniu oraz kontaktach społecznych. Wady wymowy przyczynią się do kształtowania ujemnych cech osobowości takich jak nieśmiałość, zamykanie się w sobie, podejrzliwość i niska samoocena.

Ważne jest abyśmy zwrócili uwagę na jej rozwój.

 

Przebieg rozwoju mowy

 

W rozwoju mowy wymieniamy cztery okresy:

 

• okres melodii (0 – 1 roku)

• okres wyrazu (1 – 2lata)

• okres zdania (2 – 3lata)

• okres swoistej mowy dziecięcej (3 – 7lat)

 

Okres I okres melodii – dziecko początkowo komunikuje się z dorosłymi za pomocą krzyku. Krzyk jest również ćwiczeniem narządu oddechowego. Należy jednak pamiętać, że krzyk połączony z napięciem całego ciała ujemnie wpływa na pracę wiązadeł głosowych.

 

Około 2-3 mies. dziecko zaczyna głużyć towarzyszą mu nieskoordynowane ruchy rąk, nóg i całego ciała. Głużenie to ćwiczenie narządów artykulacyjnych

 

Około 6-7mies. pojawia się u dziecka gaworzenie-dziecko ćwiczy narządy artykulacyjne słuch. W 7-8 miesiącu dziecko reaguje już aktywnie na mowę. Z końcem tego okresu (12miesięcy) dziecko rozumie już mowę. Pojawiają się pierwsze wyrazy. Podsumowując rozwój mowy w tym okresie rozwija się równolegle z rozwojami fizycznymi: fazie głużenia odpowiada umiejętność unoszenia głowy, gaworzeniu umiejętność siadania, pierwszym wyrazom pozycja pionowa, stawanie. Podczas nauki chodzenia dziecko zapomina o pracy nad mową by powrócić do niej, gdy już opanuje chodzenie.

 

W II okresie /okres wyrazu/,(1r.-2 latka)dziecko używa samogłosek: a, e, o, u, y, i

z wyjątkiem ą, ę. Pozostałe spółgłoski p, b, m, t, d, n, k, ś czasem ć. Pozostałe spółgłoski są zastępowane przez inne. Charakterystyczne jest wymawianie pierwszej sylaby lub końcówki.

 

W III okresie (okres zdania 2-3 lata). Mowa w dowolnym ciągu doskonali się. Dziecko powinno wypowiadać głoski:

p, b, m, p’/pi/ np.w słowie piłka, b’/bi/np. w słowie biurko, m’/mi/ np. w słowie miseczka,

f, w, f’/fi/, w’/wi/,

ś, ź, ć, dź, ń, j, k’/ki/, g’/gi/,

k,g,ch,

t, d, n, l.

 

Wymawiane głoski nie zawsze są pełnowartościowe a czasem w trudniejszych zestawieniach bywają zastępowane innymi w skutek małej sprawności narządów artykulacyjnych.

IV okres –okres swoistej mowy dziecięcej (3-7lat) utrwalają się głoski s, z, c, dz. Rozróżniane są głoski ś, ź, ć, dź, od s, z, c, dz.

 

Około 4 r. życia pojawiają się głoski sz, ż, cz, dż, choć mogą być wymawiane jako s, z, c, dz. W przypadku wymowy tych głosek należy zwracać uwagę czy dziecko nie wymawia ich nietypowo np.wkładając język między przednie zęby.

W tym wieku może pojawić się głoska r ale nie musi, na jej opanowanie dziecko ma czas do 6 r. z. wyrazy są poskręcane, głoski poprzestawiane, grupy spółgłoskowe uproszczone. Występują zlepki wyrazowe i neologizmy językowe.

 

W wieku sześciu lat rozwój systemu językowego jest ukończony dziecko osiąga pełną sprawność w posługiwaniu się językiem.

 

Stan narządów mowy pozwala ocenić jak może wyglądać dalszy przebieg rozwoju mowy. Gimnastyka artykulacyjna pozwala na eliminację czynników, które nie pozwalają na jej harmonijny przebieg, norma nie przerodzi się w patologię.